Tematy wykładów i warsztatów
Tematy wykładów i warsztatów dla szkół prowadzonych przez pracownikówInstytutu Geologii UAM w Poznaniu
- wszystkie zajęcia są dopasowane do wieku uczniów
w roku szkolnym i akademickim 2019/2020
Rozpoznawanie skał iminerałów: skały magmowe (wykład i warsztaty - godzinowo dopasowane domożliwości szkoły/klasy oraz do wieku uczniów)
Wykład wprowadzający. Tematem wystąpienia jest zaprezentowanie:głównych grup minerałów skałotwórczych skał magmowych (morfologia kryształów,cechy fizyczne kryształów itp.), kolejności krystalizacji, formy skupienia,struktur i tekstur występujących w skałach oraz powiązanie tych cech z miejscempowstania danej skały (głębokość, temperatura, ciśnienie, czas potrzebny nakrystalizację itp.).
W czasie wystąpienia omawia się również: formy ciał magmowych oraz zasadyklasyfikacji skał magmowych oparte na obserwacjach makroskopowych - „okiemnieuzbrojonym”.
Warsztaty. Uczniowie oglądają kolekcję skał oraz próbują:
- rozpoznać ilość występujących w nich minerałów;
- dokonać podziału na skały kwaśne i obojętne+zasadowe (obecność kwarcu);
- dokonać podziału na skały głębinowe i wylewne (analiza struktury i tekstury);
Na każdym etapie rozpoznawania prowadzący koryguje błędy, wyjaśnia ipokazuje na jakie cechy/minerały w skale należy zwrócić szczególną uwagę przyjej identyfikacji.
Rozpoznawanieskamieniałości i paleontologia (warsztaty - godzinowo dopasowane do możliwościszkoły/klasy)
Podczas warsztatów uczestnicy uczą się rozpoznawania najważniejszych grupskamieniałości, poznają ich znaczenie w badaniu dziejów Ziemi (stratygrafia), atakże uczą się ustalania wieku skał na podstawie zawartych w nich pozostałościorganizmów żywych. Zajęcia prowadzone są z wykorzystaniem bogatej kolekcjipaleontologicznej, większość czasu przeznaczona jest na pracę uczniów zeskamieniałościami.
Budowa wnętrza Ziemi itektonika płyt litosfery (wykład/dyskusje z uczniami)
Wykład przedstawia ewolucję poglądów wyjaśniających „globalne” procesyzachodzące na naszej planecie (wulkanizm, trzęsienia ziemi, deformacje warstw,sedymentację różnych osadów, powstawanie gór itp.).
Na początku omówione zostają teorie geotektoniczne: stabilistyczne imobilistyczne, zakładające zmieniające się wymiary Ziemi jak i zakładające jejstałość promienia oraz spór pomiędzy neptunistami a plutonistami.
Szczególną uwagę skierowano na rozwój poglądów doprowadzających dopowstania założeń geotektonicznej teorii płyt litosfery:
- wstępne teorie i założenia Wegenera i du Toit’a;
- badania skał i skamieniałości na kontynentach - podobieństwa;
- badania den oceanicznych (dla klas starszych: B. Heezen i M Tharp, H. Hess);
- magnetyczne właściwości skał i pozorny ruch biegunów Ziemi;
- paleomagnetyzm den oceanicznych i ich wiek;
- izostazja;
- budowa wnętrza Ziemi – cechy fizyczne wyróżnionych geosfer i ich granice;
- powiązanie wulkanizmu, trzęsień ziemi, powstania orogenów z granicami płyt.
Wykład koncentruje się na prezentacji (na przykładach) głównych założeńteorii płyt litosfery:
- rodzaje granic płyt i ich położenie;
- przyczyny, tempo ruchu płyt;
- cykl Wilsona;
- występowanie pióropuszy płaszcza, trójzłączy;
- procesy zachodzące na granicach płyt (wyspy Japońskie, uskok San Andreas);
- powstawanie den oceanicznych (oceanów), pozycja i interpretacja ofiolitów, tworzenie się pasm górskich (Himalaje, Andy, Alpy).
Na wykładzie przedstawiona zostaje również teoria ekspandującej Ziemi.
Czas w geologii (wykład/dyskusjez uczniami)
Wykład przedstawia metody korelacji skał stosowane w geologii, omawiaróżnice pomiędzy jednostkami chronostratygraficznymi i geochronologicznymi,prezentuje założenia, ograniczenia, zalety i wady metod wyznaczania wiekuwzględnego i „bezwzględnego” - izotopowego skał.
Na początku omówiona zostają założenia:
- aktualizmu geologicznego;
- zasady N. Steno;
- niepowtarzalności gatunkowej w świecie zwierząt i roślin.
Wykład skupia się na prezentacji i omówieniu (na przykładach) zalet i wadstosowanych w geologii metod korelacji skał:
- litostratygrafia (+stratygrafia sekwencji, stratygrafia zdarzeniowa);
- magnetostratygrafia;
- biostratygrafia – rola skamieniałości przewodniej, wyznaczanie poziomów zasięgu, problem gatunek biologiczny a gatunek geologiczny (konodonty, dymorfizm płciowy u amonitów); omówienie wybranych skamieniałości przewodnich (trylobity i amonity), mikroskamieniałości itp.;
- wiek izotopowy skał, promieniotwórczość, prawo rozpadu, czas połowicznego zaniku, problem układu zamkniętego, szeregi rozpadu - izotopy stosowane w geologii (zakresy czasowe, jakie skały badane), dokładność pomiaru – rozkład prawdopodobieństwa, metoda radiowęglowa (kalibracja - BP, BC, AD);
- dendrochronologia;
- tabela stratygraficzna.
Zjawiska krasowe –największe i najpiękniejsze jaskinie (wykład)
Wybrane Parki NarodoweUSA czyli "spacer" geologiczny za wielką wodą
Inne zajęcia z zakresu
- geomorfologii,
- geologii,
- hydrogeologii,
- geologii inżynierskiej
do uzgodnienia znauczycielami chcącymi odwiedzić nasz Instytut Geologii wraz z uczniami lubchętnymi na podjęcie innej formy współpracy (w wybranych przypadkach możliwośćodbycia zajęć w szkole).
Przykłady zajęć douzgodnienia:
- Budowageologiczna (lub atrakcje geologiczne) wybranego rejonu Polski
- Czymzajmuje się geologia inżynierska / Jak uniknąć katastrofy budowlanej
- Energiaz wnętrza Ziemi – geotermia.
- Geozagrożeniaw Polsce i na świecie
- Historiageologiczna Polski
- Kamieńw architekturze i sztuce
- Kartografiageologiczna - „umiejętność czytania” mapy geologicznej.
- Meteoryt„Morasko” / o meteorytach ogólnie
- Mineralogia- podstawowe minerały i ich cechy
- Pochodzenieczłowieka
- Podziemnemagazyny paliw i gazu w strukturach geologicznych.
- Procesykształtujące powierzchnię Ziemi - wietrzenie, erozja, sedymentacja
- Skądsię bierze woda w kranie (hydrogeologia)?
- Skądsię wzięło życie na Ziemi / Dzieje życia na Ziemi
- Wodylecznicze/termalne
- Wulkany/ Wulkanizm w Polsce i na świecie
- Złożasurowców mineralnych w Polsce (ropa, gaz, węgiel, sól, miedź itp. – do wyboru)/ Skąd się wziął węgiel brunatny / ropa i gaz / sól
Zapraszamy także do lapidarium przedInstytutem Geologii oraz do Pracowni Muzeum Ziemi (muzeumziemi.amu.edu.pl)
JESTEŚMY OTWARCI NAPROPOZYCJE NAUCZYCIELI
SERDECZNIE ZAPRASZAMY
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań | tel. centrala +48 (61) 829 40 00, NIP: 777-00-06-350, REGON: 000001293
Ten serwis używa plików "cookie" zgodnie z Polityką Cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza jej akceptację.